اعتماد به نفس، اعتماد به نفس و عزت نفس، مقاله
عزت نفس و انواع آن
عزت نفس چیست و انواع آن کدام است؟
عزت نفس در واقع حس ارزشمندی داشتن در مورد خویشتن است. در این مقاله برآنیم با چیستی عزت نفس، انواع آن و ویژگی ها، اهمیت عزت نفس در زندگی، و همینطور عزت نفس سالم بیشتر آشنا شویم.
داشتن عزت نفس سالم می‌تواند بر انگیزه، سلامت روانی و کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. با این حال، داشتن عزت نفس خیلی پایین یا حتی بسیار بالا می‌تواند مشکل ساز باشد. درک بهتر میزان عزت نفس شما می‌تواند در ایجاد تعادل در زندگی‌تان به شما کمک کند.
مفهوم عزت نفس چیست؟
در روانشناسی، اصطلاح عزت نفس برای توصیف احساس خود ارزشمندی یا ارزش فردی به کار می‌رود. بدین معنا که فارغ از شرایط و محدودیت‌ها چقدر حس ارزشمندی دارید، برای خود احترام قائلید یا خودتان را دوست دارید.
عزت نفس به معنی آن است چه فکری درباره خودتان می‌کنید. مثلا ظاهر، باور ها، احساسات، رفتار و اعمال خودتان را چطور ارزیابی می‌کنید.
دانلود پادکست مفهوم عزت نفس چیست سعید پورندی
اهمیت عزت نفس
اهمیت داشتن عزت نفس در زندگی برای همه روشن مبرهن است. کسی که عزت نفس دارد زندگی را با دیدی مثبت و باور به اینکه می‌تواند به اهداف خود برسد سپری می‌کند.
عزت نفس بر تصمیم گیری، روابط، شادی، سلامت عاطفی و موفقیت شما در زندگی و انگیزه درونی شما تأثیر می‌گذارد. افراد با عزت نفس مثبت نگرند؛ ظرفیت‌های بالقوه خود را می شناسند و برای رویارویی با چالش‌های جدید باانگیزه هستند.
تمام رفتارها و حرکات شما از زبان بدن گرفته تا روابط زناشویی، نشانگر میزان عزت نفس شما هستند. مسائل ساده مثل اینکه در رستوران برای نهار چه غذایی سفارش دهید، با چه کسانی رفت و آمد کنید یا چه زمانی و چه کسانی را به مهمانی دعوت نمایید میزان عزت نفس شما را نشان می‌دهند.
عزت نفس و انواع آن
ما 3 نوع عزت نفس داریم:
- عزت نفس پایین
- عزت نفس بالا
- عزت نفس سالم
عزت نفس سالم
عزت نفس سالم در حقیقت اعتماد به توانایی های فردی، احساس شایستگی و داشتن یک ارتباط سالم با خود واقعی با همه ویژگی های خوب و بد است.
افرادی که عزت نفس سالم دارند:
- درک کاملی از مهارت‌ها و توانایی‌های خود دارند؛
- قادر به برقراری روابط سالم با دیگران هستند چون با خودشان رابطه سالمی دارند؛
- انتظارات واقع بینانه و متناسب از خود و توانایی های‌شان دارند؛
- نیازهای خود را می‌شناسند و می‌توانند در مورد آن‌ها حرف بزنند.
عزت نفس پایین
بی‌شک عزت نفس پایین تاثیر مخربی بر موقعیت شغلی، روابط اجتماعی و عاطفی و میزان شادی و رضایت شما از کل زندگی دارد. نداشتن عزت نفس می تواند یک مشکل جدی باشد که نیاز به درمان نیاز دارد.
نداشتن عزت نفس می‌تواند منجر به انواع اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی، ناتوانی در استفاده از توانایی‌ها، تصمیمات نادرست و روابط ناسالم و مخرب شود. همچنین ممکن است افراد در دنبال کردن اهداف خود و حفظ روابط سالم با دیگران دچار مشکلاتی شوند.
ویژگی افراد با عزت نفس پایین:
توجه بر نقاط ضعف
افرادی که کمبود عزت نفس دارند به توانایی‌های خود اطمینان کمتری دارند. بر نقاط ضعف خود تمرکز می‌کنند. عیب های‌شان را بزرگ و توانایی‌هایشان را کوچک می‌بینند.
تصمیمات نادرست
کسانی که عزت نفس پایینی دارند تصمیم گیری خود دچار شک و تردید شوند. برای مثال در یک رستوران درحل مطالعه منو غذا هستند. ولی نمی‌توانند تصمیم بگیرند چه غذایی سفارش دهند. یک غذا را انتخاب می‌کنند بعد نظرشان عوض می‌شود.
نداشتن انگیزه
این افراد انگیزه‌ای برای امتحان چیزهای جدید ندارند. زیرا اعتقادی ندارند که بتوانند به اهداف خود برسند. وقتی باور ندارند که موفق می‌شوند قدمی هم برنمی دارند.
احساس خود کم بینی
کسانی که کمبود عزت نفس دارند دیگران را بهتر از خود می‌دانند و ارزشی برای خود قائل نیستند. نیازهای دیگران را بر نیازهای خود مقدم می‌دانند و در بیان نیازهای خود دچار سختی می‌شوند.
نگرش منفی
افرادی که عزت نفس ندارند دید منفی به زندگی دارند و ناامید هستند. این افراد فکر می‌کنند کنترلی بر زندگی‌شان ندارند و نمی‌توانند تغییری در زندگی و شرایط پیرامون خود ایجاد کنند.
ترس از شکست
افرادی که عزت نفس ندارند ترس شدید از شکست خوردن دارند. ترس‌ها مانع اقدام و عمل در آن‌ها می‌شود. این افراد بخاطر ترس‌هایشان هرگز تمایلی به تجربه‌های جدید ندارند. به شرایط موجود راضی هستند و فردی منفعل هستند.
میل به تسلیم شدن
افرادی که کمبود عزت نفس دارند نمی‌توانند با دیگران مخالفت کنند یا به درخواست‌هایشان نه بگویند. برای راضی نگه داشتن دیگران از خودشان هم می‌گذرند و دائم در رنج و عذاب به سر می‌برند. این افراد قادر نیستند آدم‌های سمی که باعث حس بد در آن‌ها می‌شوند از زندگی‌شان پاک کنند.
دوست نداشتن خود
افرادی که عزت نفس ندارند مدام احساس می‌کنند دوست داشتنی نیستند و ارزشی ندارند. این افراد به نظرات و دیدگاه‌های دیگران بیشتر از حد اهمیت می‌دهند و مدام خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرند.
عزت نفس بیش از حد بالا
افرادی که از عزت نفس بیش از حد بالایی برخوردارند مهارت‌های خود را بیش از حد ارزیابی می کنند و احساس می کنند که حق دارند موفق شوند.
عزت نفس بیش از حد بالا هم مثل حالتی که در افراد خودشیفته دیده می‌شود. این ویژگی می‌تواند دیگران را از ما دور کند و به روابط بین فردی ما آسیب جدی بزند.
افرادی که عزت نفس بالا دارند فکر می‌کنند کامل هستند. بنابراین هیچ دلیلی برای تغییر در خود احساس نمی‌کنند و در روابط خود با دیگران با چالش روبرو می‌شوند.
کسانی که دارای عزت نفس بیش از حد هستند:
- فکر می‌کنند کامل و بی‌غیب و نقص هستند
- فکر می‌کنند همیشه حق با آن‌هاست
- بر این باور هستند که ممکن نیست شکست بخورند
- فکر می‌کنند از دیگران ماهرتر یا برتر هستند
- ایده‌ها و نظرات اغراق‌آمیز و بزرگ دارند
- مهارت‌ها و توانایی‌های اغراق شده از خود نشان می‌دهند
عزت نفس بیش از حد بالا می‌تواند منجر به مشکلات در رابطه، موقعیت‌های اجتماعی و ناتوانی در پذیرش انتقاد شود.
عزت نفس سالم
از کجا بفهمیم عزت نفس سالمی داریم؟
راههای ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید از عزت نفس سالم مطلع شوید. شما احتمالاً عزت نفس سالمی دارید اگر:
- از تمرکز بر تجربیات منفی گذشته خودداری می‌کنید
- باور دارید شما با بقیه برابر هستید، نه بهتر و نه بدتر
- نیازهای خود را به راحتی بیان کنید
- نسبت به توانایی‌های خود احساس اعتماد به نفس می‌کنید
- نگاه مثبت به زندگی دارید
- هر وقت بخواهید می‌توانید نه بگویید
داشتن عزت نفس می‌تواند به شما انگیزه دهد تا به اهداف خود برسید. شما می‌توانید زندگی را پیش ببرید و می‌دانید که قادر به انجام آنچه که در نظر دارید، هستید. علاوه بر این، وقتی از عزت نفس سالم برخوردار هستید، می‌توانید رابطه‌ای سالم با خود و دیگران برقرار کنید.
چگونه عزت نفس را بالا ببریم
خوشبختانه شما می‌توانید برای رفع مشکلات عزت نفس‌تان قدم بردارید. برخی از اقداماتی که می‌توانید برای افزایش عزت نفس انجام دهید عبارتند از:
- افکار منفی خود را بیشتر بشناسید. افکار تحریف شده را که بر حس ارزشمندی شما تأثیر می‌گذارد، شناسایی کنید.
- الگوهای تفکر منفی را به چالش بکشید. وقتی متوجه شدید که درگیر تفکر منفی هستید، سعی کنید آن‌ها را با افکار واقع بینانه ویا مثبت جایگزین کنید.
- از واگویه‌های (گفتگوهای درونی) مثبت استفاده کنید. تمرین کنید تا جمله‌های مثبت را برای خود بگویید.
- عشق به خویشتن را تمرین کنید.
خودتان را با تمام اشتباهات گذشته دوست بدارید. اشتباهات قبلی‌تان را ببخشید و با پذیرفتن تمام ابعاد وجودی‌تان به جلو حرکت کنید.
اگرچه برخی از دلایل عزت نفس پایین مانند عوامل ژنتیکی، تجربیات کودکی و ویژگی‌های شخصیتی قابل تغییر نیستند اما شما می‌توانید عزت نفس خود را تقویت کنید. شما می‌توانید قدم‌هایی را بردارید تا احساس امنیت و ارزش بیشتری داشته باشید.
به یاد داشته باشید که هیچ کس ارزش کمتری نسبت به شخص دیگر ندارد. رعایت این نکته به شما در حفظ حس عزت نفس سالم کمک کند.
در مقاله بعدی با روش های کاربردی و عملی افزایش عزت نفس بیشتر بیشتر آشنا خواهیم شد.
⇐۱۱ نکته کاربردی برای افزایش عزت نفس
مطالب مشابه
دوره اعتماد به نفس و عزت نفس
اشتراک‌ها: 11 روش کاربردی افزایش عزت نفس - دهکده جهانی موفقیت ایرانیان
اشتراک‌ها: عمه بلقیسی نباشیم - دهکده جهانی موفقیت ایرانیان